ช่วงเวลาปลายปีจัดว่าเป็นช่วงเวลาที่ใครหลายคนโปรดปราน ไม่ว่าจะเป็นเพราะลมหนาวที่พัดมาพอให้ได้ชื่นใจ วันหยุดที่เห็นอยู่รำไรแบบไม่ต้องยื่นใบลา หรือจะเป็นช่วงเวลาแห่งการเฉลิมฉลองที่ชวนให้ครึกครื้นได้ไม่ยาก
แน่นอนว่า เมื่อพูดถึงการสังสรรค์ ส่วนมากมักมาพร้อมกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ นี่จึงเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ยอดผู้เสียชีวิตด้วยสาเหตุที่เกี่ยวเนื่องกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์สูงเป็นพิเศษในช่วงเทศกาล
แต่นอกจากเรื่องเทศกาลและบรรยากาศชวนดื่มแล้ว คุณรู้หรือไม่ว่า อากาศหนาวยังสัมพันธ์กับการดื่มแอลกอฮอล์ที่เพิ่มขึ้นด้วย
Alcohol Rhythm เปลี่ยนจังหวะชีวิตคนติดเหล้า ขอต้อนรับหน้าหนาว (ที่อาจไม่ค่อยหนาว) ด้วยการพาคุณไปร่วมไขความสัมพันธ์ระหว่าง ‘แอลกอฮอล์และอากาศหนาว’ – อากาศสัมพันธ์กับการดื่มแอลกอฮอล์อย่างไร จริงหรือไม่ที่แอลกอฮอล์ช่วยให้ร่างกายเราอบอุ่น และเราต้องรู้อะไร หากอยากจะดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงหน้าหนาวแบบนี้
หน้าหนาว (ทำไม) เราดื่ม
เรื่องที่อากาศหนาวสัมพันธ์กับการดื่มแอลกอฮอล์อย่างหนักอาจไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร และเป็นสิ่งที่หลายคนพอคาดเดาได้อยู่แล้ว แต่นี่เป็นครั้งแรกที่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ยืนยันในเรื่องนี้ โดยงานวิจัยจาก the Pittsburgh Liver Research Centre ประเทศสหรัฐอเมริกา ที่ตีพิมพ์ออนไลน์ใน Hepatology Journal ซึ่งเก็บข้อมูลจาก 193 ประเทศทั่วโลก รวมถึงใช้ข้อมูลจากองค์การอนามัยโลก (WHO) และ the World Meteorological Organization พบว่า อากาศที่เย็นขึ้นจะทำให้คนมีโอกาสดื่มหนักแบบเมาหัวราน้ำ (Binge drinking) มากขึ้น
ตัวอย่างที่ถูกหยิบยกมาพูดถึงคือ สหราชอาณาจักร ที่รู้กันดีว่ามีอากาศเย็น และมีช่วงเวลากลางวัน (ที่มีแสงอาทิตย์) สั้น เป็นประเทศที่มีอัตราการดื่มหนักสูง โดยมีการประมาณคร่าวๆ ว่า ประชากรในสหราชอาณาจักร 4% (ราวสองล้านคน) บริโภคแอลกอฮอล์ และสหราชอาณาจักรยังมีสถิติการเสียชีวิตที่เกิดจากแอลกอฮอล์ 5,507 ครั้ง และการเข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาล 337,000 ครั้ง ด้วยโรคที่เกี่ยวข้องหรือเกิดจากแอลกอฮอล์ ในปี 2016-17 ที่ผ่านมา
ขณะที่เบลารุส ซึ่งเป็นประเทศที่แทบจะไม่เห็นพระอาทิตย์เลยในช่วงเดือนพฤศจิกายนไปจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ ก็เป็นหนึ่งในประเทศที่มีอัตราการดื่มหนักแบบเมาหัวราน้ำสูงที่สุด มีการคาดการณ์ว่า ประชากรชาวเบลารุสบริโภคแอลกอฮอล์เฉลี่ย 17.5 ลิตรต่อปี
คำถามที่เกิดตามมาคือ ทำไมถึงเป็นเช่นนี้?
คุณคงเคยได้ยินความเชื่อที่ว่า แอลกอฮอล์จะช่วยทำให้ร่างกายของเราอบอุ่น และช่วยคลายหนาว ซึ่งความจริงแล้ว นี่เป็นความคิดที่อันตรายอย่างมาก เพราะการที่ผู้ดื่มรู้สึกอบอุ่นหลังดื่มแอลกอฮอล์มาจากฤทธิ์ของแอลกอฮอล์ที่ไปขยายหลอดเลือด (Blood vessels) และเพิ่มการสูบฉีดเลือดในกาย
แต่นอกจากจะไม่ได้อุ่นจริงแล้ว ผลที่ตามมายังอาจชวนหนาวยะเยือกกว่าเดิม เพราะร่างกายของเราจะระบายความร้อนมากขึ้น อุณหภูมิร่างกายจะลดลง นำไปสู่ความเสี่ยงในการเกิดภาวะตัวเย็นเกินไป (Hypothermia) และจะก่อให้เกิดความเสียหายต่ออวัยวะภายในร่างกายอีกด้วย
อีกหนึ่งข้อควรระวังคือ หากผู้ดื่มดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากแล้ว ฤทธิ์ของแอลกอฮอล์จะกดประสาทส่วนกลางทำให้เกิดอาการเมา และอาจทำให้เผลอหลับไปโดยไม่รู้ตัว ซึ่งถ้าผู้ดื่มคนนั้นสวมเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มที่ให้ความอบอุ่นได้ไม่เพียงพอ จนร่างกายต้องตากอากาศเย็นเป็นเวลานาน ก็อาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้
นอกจากนี้ ช่วงเวลากลางวันที่สั้น และอุณหภูมิที่ลดลง ยังสัมพันธ์กับอัตราการเป็นโรคซึมเศร้า (Depression) ที่สูงขึ้น ซึ่งเป็นที่รู้กันดีว่าโรคซึมเศร้าสามารถนำไปสู่การดื่มที่เพิ่มขึ้นได้
“การค้นพบนี้จะช่วยได้มาก ทั้งในการช่วยผู้กำหนดนโยบายให้กำหนดนโยบายที่ดีขึ้นในเรื่องนี้ และยังมีประโยชน์มากในระดับบุคคล คือถ้าคุณรู้ว่า คุณเป็นคนที่มีแนวโน้มจะบริโภคแอลกอฮอล์แบบเกิดปัญหา คุณก็อาจจะหลีกเลี่ยงไม่ไปในสถานที่ที่มีอากาศเย็นมากๆ” Dr.Ramon Bataller รองผู้อำนวยการของ the Pittsburgh Liver Research Centre และผู้นิพนธ์หลัก (Senior author) ในงานวิจัย แนะนำ
การค้นพบดังกล่าวยังนำไปสู่ข้อเสนอในการควบคุมการโฆษณาแอลกอฮอล์ในช่วงฤดูหนาวด้วย โดย Dr.Peter McCann ผู้เชี่ยวชาญด้านสารเสพติดและแอลกอฮอล์ที่ Castle Craig Hospital กล่าวว่า การศึกษาดังกล่าวเหมือนเป็นการส่งสัญญาณให้สหราชอาณาจักร (ที่มีช่วงเวลากลางวันแค่ 8 ชั่วโมงต่อวัน และมีฤดูหนาวที่ยาวนาน) ต้องทบทวนเรื่องการควบคุมการโฆษณาและราคาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
“เมื่อพิจารณาจากผลกระทบที่เกิดขึ้นในช่วงฤดูหนาว และการบริโภคแอลกอฮอล์ราคาถูกแล้ว มันก็เป็นเรื่องสมเหตุสมผลที่จะพิจารณากฎหมายเกี่ยวกับราคาของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ให้มีความเข้มงวดมากขึ้น” Dr.McCann กล่าวสรุป
ทั้งนี้ ต้นปี 2018 ที่ผ่านมา สกอตแลนด์กลายเป็นที่แรกที่เริ่มเสนอให้มีการควบคุมราคาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ขั้นต่ำ เพื่อจัดการกับปัญหาการดื่ม เช่นเดียวกับเวลส์ที่กำลังพิจารณาเรื่องนี้ และคาดว่าจะใช้อย่างเป็นรูปธรรมได้ในช่วงฤดูร้อนปี 2019 ขณะที่สหราชอาณาจักรเองก็เริ่มทบทวนประเด็นนี้อยู่เช่นกัน
ดื่มอย่างไรให้เสี่ยงต่ำที่สุด
แม้จะเป็นที่แน่ชัดแล้วว่า อากาศหนาวเกี่ยวข้องกับการบริโภคแอลกอฮอล์เพิ่มขึ้น แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่า เราจะไม่สามารถดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงหน้าหนาวได้เลย เพียงแต่เราจะต้องดื่มอย่างระมัดระวัง ดื่มอย่างมีสติ และนี่คือคำแนะนำเล็กน้อย หากคุณอยากดื่มในช่วงหน้าหนาว
1.สวมใส่เสื้อผ้าที่หนา หรือเหมาะสมกับสภาพอากาศ
2.ทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตก่อนดื่ม หรืออาจจะรับประทานวิตามินเสริมควบคู่ไปด้วย
3.หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่เย็นเกินไป
4.ในงานเลี้ยงสังสรรค์ คุณอาจจะลองเปลี่ยนจากการดื่มแอลกอฮอล์ มาดื่มเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์แทน
5.คอยระมัดระวังสภาพแวดล้อมอยู่ตลอดเวลา และที่สำคัญที่สุด อย่าพยายามดื่มคนเดียว หาเพื่อนที่ไว้ใจได้และไม่เมา มีสติครบถ้วน ไปช่วยสอดส่องผู้ดื่มด้วย
ถ้ารักจะดื่ม นอกจากตัว หัวใจ และเงิน อย่าลืมพกพาสติติดตัวไปเวลาดื่ม มิเช่นนั้น จากเทศกาลฉลองสุดสนุก อาจจบลงด้วยความวุ่นวายอย่างที่คุณคาดไม่ถึงแทน
ที่มาและข้อมูลเพิ่มเติม:
The Scientific Reason We Want To Drink More Alcohol When It Gets Colder And Darker
How drinking alcohol makes you vulnerable in cold weather
People living in colder regions drink more alcohol, study finds
Limit alcohol adverts during winter months, says expert
เรื่องและภาพ: ทีมงาน Alcohol Rhythm
