หลายประเทศมักมีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่บอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์ประจำชาติ พูดถึงไวน์ เรามักจะนึกถึงประเทศแถบยุโรปอย่างฝรั่งเศส สเปน หรืออิตาลี พูดถึงเบียร์ เราอาจจะนึกถึงเยอรมนี ประเทศที่มีเทศกาลการดื่มเบียร์ระดับโลก เตกีล่าก็นึกถึงประเทศต้นตำรับอย่างเม็กซิโก ขณะที่วอดก้าทำให้หวนคิดถึงประเทศรัสเซีย

เมื่อข้ามมายังฝั่งตะวันออก ประเทศญี่ปุ่นก็มีสาเก ประเทศเกาหลีมีโซจู เหล้ารสแรงซึ่งเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลกผ่านฉากในซีรีส์และภาพยนตร์ แต่ประเทศจีนที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานและวัฒนธรรมทรงอิทธิพล คนทั่วโลกกลับไม่ได้รู้จักเครื่องดื่มมึนเมาประจำชาติจีนอย่าง “ไป๋จิ่ว” มากนัก

ขอคารวะ 1 จอกก่อนจะไปรู้จัก ไป๋จิ่ว (Baijiu) เครื่องดื่มแอลกอฮอล์สีใส เหล้าขาวรสแรงของชาวจีนที่มีแอลกอฮอล์สูงถึง 35-60% เรียกได้ว่าแค่จอกเดียวก็อาจทำให้ร่างกายร้อนผ่าวได้เลย ไป๋จิ่วเป็นเครื่องดื่มที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานของคนจีน มีหลักฐานการพูดถึงไป๋จิ่วตั้งแต่ช่วงราชวงศ์ถัง (ค.ศ.618-907) ผ่านบทกวีของ Bai Juyi และ Yong Tao โดยไป๋จิ่วมีกลิ่นและส่วนผสมแตกต่างกันในแต่ละภูมิภาค แต่จะมีสามส่วนประกอบหลัก ได้แก่ ธัญพืช น้ำ และฉวี่ (qu) ซึ่งเป็นหัวเชื้อที่มาจากธรรมชาติ นำมาผ่านกรรมวิธีหมัก กลั่น เบลนด์จนได้เครื่องดื่มรสแรงที่ชาวจีนจะพากันรินใส่จอกก่อนจะเอ่ยคำว่า “กานเปย (Ganbei)” พาให้ยกซดจนหมดในคำเดียว

วัฒนธรรมการดื่มกินของชาวจีนเข้มข้นพอๆ กับประวัติศาสตร์อันยาวนานของแดนมังกร เวลาดื่มไป๋จิ่วมีธรรมเนียมว่าคนที่มีสถานะน้อยกว่าต้องรินเหล้าต่ำกว่าคนที่อาวุโส และมักกินผ่านจอกเล็กๆ การดื่มกินของชาวจีนเกิดขึ้นในหลายวาระโอกาส ทั้งดื่มสังสรรค์ในครอบครัว ดื่มเพื่อเข้าสังคม ดื่มเพื่อธุรกิจ ดื่มเพื่อเฉลิมฉลองให้โอกาสสำคัญต่างๆ เช่น งานแต่งงาน หรือใช้ในพิธีเพื่อเชื่อมโยงกับบรรพบุรุษอย่างงานศพ หรืองานรำลึกถึงบรรพบุรุษ ทำให้ในปีค.ศ.2018 ไป๋จิ่วถูกขายไปกว่า 10.8 พันล้านลิตรมากกว่าวอดก้า วิสกี้ จิน รัมและเตกีล่ารวมกันเสียอีก

ปัจจุบันจีนมีความพยายามส่งออกเหล้าไป๋จิ่วไปยังตลาดต่างประเทศมากยิ่งขึ้น แม้จะมีอุปสรรคเรื่องชื่อเสียงของตัวเครื่องดื่มเองที่ยังไม่เป็นที่รู้จักมากนัก และเรื่องกลิ่นรสที่คนต่างชาติไม่ค่อยคุ้นชิน แต่ก็เห็นแนวโน้มว่ามีการใช้ไป๋จิ่วเป็นหนึ่งในส่วนผสมของค็อกเทลมากขึ้นเรื่อยๆ

อย่างไรก็ตาม อีกประเด็นที่น่าสนใจสำหรับอนาคตของไป๋จิ่ว คือการที่พฤติกรรมการดื่มของคนจีนเริ่มเปลี่ยนไป คนจีนรุ่นใหม่เริ่มดื่มในช่วงอายุที่น้อยลง และมีนักดื่มผู้หญิงเข้าสู่วงการมากขึ้น พวกเขาไม่ได้นิยมไป๋จิ่วเหมือนกับคนรุ่นก่อน เนื่องจากนักดื่มหน้าใหม่มีทางเลือกมากขึ้นจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่นำเข้าจากต่างประเทศ รสชาติของไป๋จิ่วเข้มเกินไป ไม่ถูกปาก ทั้งยังมองว่าการดื่มไป๋จิ่วสะท้อนตัวตนที่ไม่ทันสมัย ไม่เข้ากับบุคลิกของตัวเอง

นอกจากนี้ยังมีประเด็นเรื่องสุขภาพที่คนหันมาสนใจมากยิ่งขึ้น ทำให้พวกเขาเลือกที่จะดื่มเครื่องดื่มมึนเมาที่มีปริมาณแอลกอฮอล์น้อยลง หรือลดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อื่นๆ ที่ไม่ใช่แค่ไป๋จิ่วด้วย

 

 

ที่มา:

https://medium.com/@mersolluo/chinese-drinking-culture-explained-c04a9ddba8fb

https://daxueconsulting.com/understand-drinking-culture-china/

https://www.youtube.com/watch?v=Ku_xdzxWWmk&ab_channel=SouthChinaMorningPost

https://www.youtube.com/watch?v=K-PYuslENeg&ab_channel=Flaviar

https://www.youtube.com/watch?v=-AEgOKNkR6Y&ab_channel=MingRiverSichuanBaijiu

https://en.wikipedia.org/wiki/Baijiu

 

เรื่องและภาพ : ทีมงาน Alcohol Rhythm